Shonen, Shoujo, Seinen, Josei กลุ่มเป้าหมายที่แตกต่าง

เป็นเรื่องที่หลายคนน่าจะพอทราบกันอยู่แล้ว สำหรับความหมายของคำว่า Shonen, Shoujo, Seinen และ Josei และเป็นการจำกัดกลุ่มสำหรับมังงะมากกว่าอนิเมะ แต่เป็นจุดเริ่มต้นของบทความอีกหลายเรื่องที่จะกล่าวถึงในอนาคต เลยขอสรุปความหมายของคำเหล่านี้ไว้อ้างอิงสักครั้งหนึ่ง

ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจก่อนว่า ไม่ว่าจะละคร, ภาพยนตร์, อนิเมะ, มังงะ หรือสื่อใดๆ ก็ตาม แทบจะเป็นไปไม่ได้ที่จะสามารถเจาะกลุ่มผู้ชมได้ทุกเพศทุกวัย ในไทยเทียบกับละครน่าจะเห็นภาพชัดสุด อย่างตอนที่เขียนนี้ เรื่องในกระแสที่เพิ่งจบไปก็ สุภาพบุรุษจุฑาเทพ กับเรื่องที่มาแรงอย่าง Hormones วัยว้าวุ่น ซึ่งเจาะกลุ่มผู้ชมคนละวัยกัน สองเรื่องนี้กลุ่มคนดูคนละซึ่งกลุ่มคนที่ดูทั้งสองเรื่องหรือไม่ดูทั้งสองเรื่องย่อมมีอยู่แล้ว แต่การกำหนดกลุ่มผู้ชมที่ชัดเจนจะส่งผลดีกว่าครึ่งๆ กลางๆ

สำหรับมังงะก็มีการแบ่งกลุ่มผู้ชมเป็น 5 กลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้
Shounen Manga มังงะสำหรับกลุ่มวัยรุ่นชาย เนื้อหาส่วนใหญ่จะเกี่ยวกับในโรงเรียนหรือตัวละครในช่วงวัยรุ่น เนื้อหาจะไม่ค่อยซับซ้อนนักและไม่อิงกับชีวิตจริงเกินไป อาจอิงกับเรื่องราวเหนือธรรมชาติหรือความรัก ซึ่งเป็นเนื้อหาที่กลุ่มนักเรียนประถมจนถึงมัธยมปลายสนใจ อาจมีความรุนแรง, ทะลึ่ง, ฮาเร็ม หรือเรื่องเพศปนเข้ามาบ้าง

กลุ่มนี้ที่คนไทยรู้จักชัดเจน ก็เรื่องที่มาจากนิตยสารโชเน็นจั๊มป์ของทางชูเอย์ฉะที่เน้นกลุ่มนี้เป็นหลักตามชื่อหนังสือ และเป็นการ์ตูนส่วนใหญ่ที่เห็นได้ตามท้องตลาด พวก Dragon Ball, One Piece, Naruto, Toriko, Hunter X Hunter บางเรื่องอาจจะดูซับซ้อนแต่เป้าหมายยังเป็นเด็กโตจนถึงวัยรุ่นมากกว่า

อาจจะสงสัยต่อว่า แนวโชกเลือดแบบผ่าพิภพไททันจะอยู่กลุ่มนี้ได้หรือไม่ เพราะดูรุนแรงกว่าพวกแนวคล้ายกัน ? เมื่อพิจารณาด้านเนื้อหาแล้ว ถูกจัดให้อยู่กลุ่ม Shounen อาจจะเป็นกลุ่มวัยรุ่นโตหน่อยแต่ก็ไม่ได้ถึงกับผู้ใหญ่ เทียบกับแนวคล้ายกันแบบ Berserk ที่พ่วงประเด็นดราม่าเข้ามาจะเห็นภาพชัดขึ้นว่าแนว Seinen น่าจะเป็นแบบไหน

Shoujo Manga มังงะสำหรับกลุ่มวัยรุ่นหญิง คล้ายกับแนว Shounen เพียงแต่เป็นฐานกลุ่มเพศหญิงแทน ใช้ลายเส้นเป็นเอกลักษณ์ที่ต่างจากการ์ตูนผู้ชาย ส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องความรัก อาจปนแฟนซีบ้าง อย่างเรื่อง Kaichou wa Maid-sama, Skip Beat, Lovely Complex และอื่นๆ บางเรื่องผู้ชายดูได้เช่นกัน

Seinen Manga มังงะสำหรับกลุ่มวัยรุ่นปลายๆ จนถึงวัยทำงาน จะเริ่มมีการแทรกเรื่องจริงจัง, ประเด็นขัดแย้งเข้ามาค่อนข้างเยอะ และอิงความเป็นจริงมากยิ่งขึ้น อย่าง Black Lagoon, Hellsing, Monster, Gantz และอื่นๆ

Josei Manga คล้ายกับแนว Seinen แต่เป็นกลุ่มเพศหญิงที่มีอายุหน่อยโดยเฉพาะวัยทำงาน เรื่องที่เห็นชัดจะเป็นพวกแนวชีวิตความรักที่ชัดเจน อาจมีเรื่องเกินจินตนาการบ้างแต่น้อยลง หรือ อาจเป็นแนวที่ตัวละครเพศชายเยอะให้จิ้น (แต่ไม่ถึงกับ Y) ก็จัดอยู่ในกลุ่มนี้เช่นกัน

Kodomo Manga มังงะสำหรับเด็ก แนวนี้คงไม่ต้องอธิบาย

การจำแนกกลุ่มเป้าหมาย สำหรับเจ้าของผลงานเองจะสามารถเลือกเนื้อหาที่เหมาะสมกับกลุ่มผู้ชมที่สนใจได้ชัดเจนกว่า ดีกว่าครึ่งๆ กลางๆ เอาแบบทั้งเด็กผู้ใหญ่และชายหญิงดูได้ จนกลายเป็นไม่น่าสนใจ ซึ่งการจำกัดแนว 5 แนวนั้นไม่ได้เป็นข้อบังคับ จึงมีบางเรื่องที่จะมองเป็นแนว Shounen / Seinen หรือ Shoujo / Josei ก็ได้

ปัจจุบันมีการ์ตูนหลายเรื่องที่พยายามขายมากกว่า 1 กลุ่มเป้าหมาย เพราะกลุ่มเป้าหมายเดิมอาจไม่เพียงพอที่จะเติบโตได้ในวงการอีกแล้ว อย่างแนวโชเน็นที่พยายามเจาะกลุ่มใหม่ด้วยการใส่พล็อตเรื่องให้ดาร์คหรือแหวกแนวขึ้นเพื่อชิงความนิยม หรือแนวเรื่องที่ดูได้ทั้งชายหญิง ปรากฏเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้ก็ขึ้นกับทักษะของผู้เขียนเองว่าจะทำให้โดนใจมากกว่า 1 กลุ่มได้มากแค่ไหน

สำหรับอนิเมะถึงจะไม่ได้จำกัดความหมายที่แน่นอน แต่ยังคงมีกลุ่มเป้าหมายเช่นกัน ที่เห็นชัดตอนที่ผมเขียน คงเป็นกระแสของ Sword Art Online ในปี 2012 และ Attack on Titan 2013 ที่หลายๆ คนแม้จะอยู่ในกลุ่มวัยรุ่นก็ไม่ได้รู้สึกว่าสนุกมากนัก แต่กลับดังได้ ซึ่งสาเหตุหนึ่งก็เพราะกลุ่มเป้าหมายที่เป็นกลุ่มวัยรุ่นที่กว้าง ถึงจะมีคนไม่พอใจสักครึ่งหนึ่งก็ยังถือเป็นสัดส่วนที่เยอะ สำหรับประเด็นนี้จะขยายความในโอกาสต่อไป

Source : Wikipedia